10 mijë e 714 sportistë nga 206 shtete konkurruan në evenimentin prestigjioz, ndërsa në fund Shtetet e Bashkuara të Amerikës u konfirmuan kampionët e medaljeve, duke lënë pas Kinën. Pas njëqind vitesh pritje, kryeqyteti francez priti sërish një event olimpik, teksa në “Paris 2024” përveç magjisë sportive, nuk munguan as polemikat. Çështjet e shëndetit, fesë, cilësisë së jetës, gjinisë dhe olimpizmit kanë krijuar debate të forta për pak më shumë se dy javët e zhvillimit të eventit.
SHKËNDIJAT QË NË DITËN E PARË – Ceremonia e hapjes së këtyre “Paris 2024” u fut në histori si e para e mbajtur jashtë stadiumit olimpik. Një parakalim përgjatë Senës dhe një finale e jashtëzakonshme përpara Kullës Eifel, përpara se të ndizej kazani në Kopshtin Tuileries, e shndërruan ngjarjen në diçka ikonike. Por kishte aspekte që nuk i kënaqën të gjithë. Zjarri në kazan nuk ishte i vërtetë, por një lojë e dritave LED dhe ujit të spërkatur. Gjithashtu, organizatat fetare shprehën pakënaqësinë e tyre për referimin e “Darkës së Fundit”. Në vend të apostujve tradicionalë, tavolina u pushtua nga një sërë personazhesh që përfaqësonin komunitetin LGBTI+, duke përfshirë një grua obeze në qendër, gjë që shkaktoi një valë kritikash që arritën deri në Vatikan.
GJENDJA E UJËRAVE TË SENËS – Pa dyshim ishin burimi më i madh i polemikave të këtyre Lojërave Olimpike. Nivelet e cilësisë së ujit të lumit Senë shkaktuan pezullimin e stërvitjes dhe ndryshimet e datës së garës në triatlon dhe eventeve në këto ujëra. Javë para fillimit të Lojërave, ishin të shumta ata që vunë në dukje se kushtet higjenike nuk ishin të përshtatshme për të notuar atje dhe shirat e dendur në ditët e para të garave e përkeqësuan edhe më shumë gjendjen. Pas investimit të 1.4 miliardë eurove në vitet e fundit në një sërë punimesh infrastrukturore për përmirësimin e cilësisë së ujit të lumit, qeveria franceze nuk ia arriti qëllimit dhe disa sportistë përfunduan me të vjella, madje edhe të infektuar nga bakteret, siç denoncoi triatlistja belge Claire Michel.
ÇËSHTJA GJINORE NË BOKS – Edhe boksi i femrave u rrethua nga polemika. Imane Khelif dhe Lin Yu-Ting u përjashtuan nga Shoqata Ndërkombëtare e Boksi (IBA) nga Kupa e Botës 2023, pasi rezultuan biologjik se kromozomet e tyre ishin mashkullore XY, pasi gratë normalisht kanë dy kromozome X. Por duke qenë se gara olimpike organizohet nga Komiteti Olimpik Ndërkombëtar (IOC), boksieret u lejuan të merrnin pjesë. Si Khelif gjithashtu edhe YuTing fituan medalje të arta, por rrugëtimi i tyre drejt triumfit u karakterizua nga protestat e disa prej rivaleve në ring. Një çështje që shkaktoi reagime të shumta edhe në rrjetet sociale, por jo vetëm kaq, pasi nuk munguan as përfshirjet politike.
CILËSIA E DYSHIMTË E MEDALJEVE – Amerikani Nyjah Huston, fitues i bronzit në skejbord, ngriti problemin e cilësisë së medaljes në rrjetet e saj sociale. Gjithashtu, edhe atletë të tjerë si medalisti spanjoll i kanotazhit, Pau Echaniz, u bashkuan në kritikat për cilësinë e medaljeve të Lojëra Olimpike. Metale që pak ditë pasi kanë arritur në duart e pronarëve të tyre, kanë nisur të prishen, pasi u ka dalë ngjyrë. “Këto medalje duken të shkëlqyera kur janë të reja, por pasi mbajta në lëkurën time me pak djersë dhe i lashë miqtë e mi ta mbanin atë në qafë gjatë fundjavës, duket sikur ka dalë nga lufta”, u ankua Huston.
BRONZI NË GJIMNASTIKË – Në finalen e dyshemesë në gjimnastikë artistike, rumunia Ana Barbosu mori medaljen e bronztë falë rezultatit prej 13.700. Megjithatë, pas garës, amerikania Jordan Chiles bëri një ankesë, sepse nuk ishte dakord me rezultatin fillestar të ushtrimit të saj (13.666). Gjyqtarët e shqyrtuan, u pajtuan me të, dhe rezultati i saj u korrigjua në 13.766, duke bërë që gjimnastja amerikane të merrte medaljen e bronztë. Duke pasur parasysh vendimin në dukje të padrejtë, Federata Rumune e Gjimnastikës e çoi çështjen në Gjykatën e Arbitrazhit Sportiv (CAS) dhe ajo vendosi në favor të Barbosu, e cili mori medaljen e bronztë disa ditë më vonë. Por çështja nuk mbaron këtu, pasi Komiteti Olimpik Amerikan e ka çuar në apel.
AKUZAT PËR DOPING – Kinezët dhe amerikanët, të përfshirë në luftën për të udhëhequr tabelën e medaljeve olimpike, kanë kryqëzuar gjithashtu akuza të ndryshme për doping. Në prill u zbulua se 23 notarë kinezë rezultuan pozitivë në vitin 2021 dhe megjithëse Agjencia Botërore Anti-Doping (WADA) ishte në dijeni, 13 prej tyre morën pjesë në Lojërat e Tokios dhe fituan gjashtë medalje: katër të arta dhe dy të argjendta. SHBA-ja nisi një hetim sipas një ligji të miratuar në vitin 2020 që u jep autoriteteve federale fuqinë për të hetuar rastet e dopingut në sport dhe Kina nuk e pëlqeu këtë. Për më tepër, në Paris, Zhanle Pan i befasoi të gjithë në garën e 100 metrave stil i lirë me një ar dhe një rekord të ri botëror, që për trajnerin australian dhe isholimpistin Brett Hawke, është “njerëzisht e pamundur”. Nga ana tjetër Agjencia Kineze Anti-Doping vendosi të kundërsulmojë dhe të sinjalizojë drejtpërsëdrejti SHBA-në, konkretisht sprinterin amerikan Erriyon Knighton, i cili rezultoi pozitiv në mars, por që u fal nga agjencitë amerikane, të cilat dolën në konkluzion se ishte shkaktuar nga mishi i kontaminuar.
SJELLJET JOSPORTIVE – Përtej asaj që rrethon garën sportive, gjatë përballjeve ka pasur edhe momente tensioni. Në stadiumin pranë Kullës Eifel ku zhvillohen ndeshjet e volejbollit në rërë, braziliania Ana Patricia dhe kanadezja Brandie Wilkerson patën një debat të fortë që ndaloi edhe lojën, ndërsa ishte DJ që i qetësoi, duke luajtur “Imagine”. Edhe në futboll, ndeshja Argjentinë-Marok përfundoi me tifozët që pushtuan fushën dhe u bënë protagoniste për një nga imazhet më të turpshme të Lojërave./ Panorama Sport
()
and then